محمد علی کلی

از کاسیوس مارسلوس تا محمد علی کلی

بوکسور حرفه‌ای سنگین‌وزن اهل آمریکا بود که به عنوان برترین مشت‌زن تاریخ بوکس در این وزن شناخته می‌شود. شایان ذکر است که نام این بوکسور محمد و نام خانوادگیش علی بود، ولی در ایران با نام محمدعلی کلِی مشهور و شناخته شده است.

یک روز، وقتی دوازده ساله بود، به یک افسر پلیس گفت دوچرخه‌اش را دزدیده‌اند. گفت اگر دزد را پیدا کند حالش را جا می‌آورد. آن افسر، جو مارتین، در یک باشگاه محلی به بچه‌ها بوکس یاد می‌داد. به کاسیوس هم پیشنهاد داد اگر می‌خواهد با دزد دعوا کند اول بوکس یاد بگیرد. چیزی نگذشت که کاسیوس پا به رینگ گذاشت.

این پسر بچه ۱۲ ساله به سرعت تحت فرامین مارتین در امر یادگیری بوکس پیشرفت کرد. تا زمانی که به دبیرستان رفت در کنتاکی موفق به کسب ۶ عنوان شد و با این موفقیتها مسوولین مدرسه در عوض، نمرات ضعیف درسی اش را نادیده گرفتند و اجازه دادند تا او فارغ‌التحصیل شود.

محمد علی در نوجوانی هر دو جایزه ملی و معتبر اتحادیه ورزشکاران آماتور و دستکش طلایی را از آن خود کرد. در سال 1960، در حالی که تنها 18 سال داشت همراه تیم ملی آمریکا در المپیک رم شرکت کرد. علی با 192 سانتی‌متر قد به خوبی در رینگ جابه‌جا می‌شد و با رقص پا و مشت‌های آهنین خود حریفان را مغلوب می‌کرد. او در دیدار نهایی زیبینگیف پیترسکوفسکی لهستانی را شکست داد و گردن‌آویز طلای المپیک را از آن خود کرد.

علی پس از قهرمانی در المپیک تبدیل به یک قهرمان ملی شد و چندی بعد تبدیل به یک بوکسور حرفه‌ای شد. او در طی دهه 1960 به نظر شکست‌ناپذیر می‌رسید چون همه رقابت‌های خود را با پیروزی پشت سر می‌گذاشت و در بیشتر آن‌ها نیزحریفان خود را ناک اوت می‌کرد.

علی در سال 1963 هنری کوپر قهرمان انگلیسی را شکست داد و در سال 1964 نیز سانی لیستون را ناک اوت کرد تا در 22 سالگی قهرمان سنگین وزن جهان شود.

چندی بعد، وی با گروه‌های مسلمان سیاه‌پوست آشنا شد و به آن‌ها پیوست. در این زمان، مبارزات حقوق مدنی سیاه‌پوستان در آمریکا در نقطه اوج خود قرار داشت و کاسیوس تحت تاثیر مالکوم ایکس، فعال حقوق بشر سیاه‌پوست و مسلمان نام خود را به کاسیوس ایکس تغییر داد. مدتی بعد الیجاه محمد یکی از رهبران مسلمان آمریکا نام «محمد علی» را برای او برگزید.

محمد علی پس از گرویدن به اسلام در فعالیت‌های سیاسی نیز نقش داشت و امتناعش از شرکت در جنگ ویتنام نامش را بیش از پیش بر سر زبان‌ها انداخت. او از سوی نشریهٔ اسپورتس ایلوستریتد «ورزشکار قرن» و از سوی بی‌بی‌سی «شخصیت ورزشی قرن» لقب گرفته است. محمد علی در حالی از خدمت در ارتش آمریکا سر باز زد که سه سال پیش از آن عنوان قهرمانی جهان را از آن خود کرده بود. او علاوه بر مخالفت علنی با جنگ ویتنام، گفت باورهای مذهبی‌اش به او اجازه حضور در ارتش را نمی‌دهد. پلیس آمریکا به همین علت محمد علی را بازداشت کرد و عناوین قهرمانی‌اش هم از او سلب شد. محمد علی که به اتهام «فرار از خدمت» گناهکار شناخته شده بود، چند سالی از رینگ بوکس دور ماند تا این که بالاخره اعتراض او به حکم قاضی، در آغاز دهه ۷۰ میلادی به دادگاه عالی آمریکا ارجاع داده شد و این دادگاه که عالی‌ترین مرجع قضایی در آمریکاست، محکومیت محمد علی را لغو کرد.

مبارزه قرن

علی و فریزر در تاریخ هشتم مارچ 1971 با یکدیگر رو در رو شدند . این مسابقه که با عنوان «مبارزه قرن» شناخته می‌شود، یکی از معروف‌ترین مبارزات ورزشی تاریخ است. در این مبارزه، دو بوکسور قدرتمند و شکست ناپذیر با یکدیگر مواجه شده بودند و هر دو شایستگی زیادی برای کسب عنوان قهرمانی سنگین وزن جهان داشتند. دو بوکسور به سختی با یکدیگر درگیر شدند، اما در نهایت فریزر در راند پانزدهم و پایانی با یک هوک چپ پر قدرت، علی را نقش زمین کرد و در نهایت این مبارزه را به سود خود پایان داد. این اولین باخت حرفه‌ای محمدعلی بود. گفته شده که میلیون‌ها بیننده تلویزیونی به شکل زنده شاهد این مبارزه بودند.

محمدعلی در سپتامبر 1999 به عنوان ورزشکار قرن ایالت کنتاکی انتخاب شد و در مراسمی از او تقدیر شد. در سال 2001 فیلمی از زندگی او ساخته شد.

در این فیلم که «علی» نام داشت، ویل اسمیت به جای محمدعلی به ایفای نقش پرداخت. اسمیت به دلیل بازی در این فیلم نامزد دریافت جایزه اسکار شد. این در حالی بود که وی پیش از ساخت فیلم، از قبول این نقش خودداری می‌کرد تا این که محمدعلی شخصا از او خواست در نقش او بازی کند. محمدعلی در سال ۱۳۷۲ شمسی به ایران نیز سفر کرد و در نماز جمعه تهران حاضر شد. وی همچنین در سفر به عراق به حرم امام حسین رفت.

محمد علی، در دوران اوجش، مشهورترین آدم دنیا بود. نابغه‌ای در رینگ بوکس، که اعتمادبه‌نفس‌اش از مهارتش کم نداشت. اما جایگاهش در قلب میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا نه فقط به خاطر قهرمانی‌اش، که از بابت حمایت بی‌دریغ‌اش از حقوق مدنی انسان‌ها بود.
کاخ سفید در سال ۲۰۰۵ بالاترین مدال افتخار را به او اهدا کرد. در این سال دو نشان عالی دولت آمریکا را که به شهروندان غیرنظامی اعطا می‌شود به پاس “خدمات مثال‌زدنی‌اش” به محمد علی اهداشد: مدال شهروندی و مدال آزادی. همان سال یک نهاد غیردولتی هم به نام او در لویی‌ویل کنتاکی باز شد، نهادی که هدفش ترویج صلح، مسئولیت اجتماعی و احترام است.
کارنامه حرفه‌ای محمد علی درخشان است. او ۲۱ سال رقابت کرد، ۵۶ مسابقه را برد ، و تنها پنج بار شکست خورد.