نلسون ماندلا

نلسون ماندلا، نام آشنایی است. نامی که شاید بسیاری از ما از زمان کودکی، آن را در کتاب‌ها و فیلم‌ها و دیگر رسانه‌ها بارها و بارها شنیده‌ایم؛ نامی که همواره حاوی احترام و زیبایی‌ درخور بوده است؛ نامی که حالا خود از القاب منسوب به آزادی و عدمِ خشونت محسوب می‌شود.

تولد و کودکی ماندلا

نلسون ماندلا (زاده ی ۱۸ ژوئیه ۱۹۱۸)  در یک خانواده تمبو در روستای کوچک موزو در ناحیه متاتا، مرکز مناطق ترانسکی ازاستان کیپ در کشور آفریقای جنوبی به دنیا آمد. پدر ماندلا، عضو شورای سلطنتی مردم تمبو بود و او از زمان تولد این مقام را به ارث برده بود و ماندلا نیز قرار بود چنین مقامی را به ارث ببرد.
ماندلا در 7 سالگی، نخستین عضو خانواده خود بود که به مدرسه پا گذاشت، وی در مدرسه توسط یک معلم متدیست، با تبعیت از نام هوراسیو نلسون دریاسالار انگلیسی «نلسون» نامیده شد. وی وقتی 9 ساله بود پدرش از بیماری سل درگذشت و جونگینتابا، نایب السلطنه سرپرستی وی را بر عهده گرفت.

فعالیت های سیاسی

ماندلا در سن 20 سالگی درگیر جنبش ضد آپارتاید شد و در سال 1942 به کنگره ملی آفریقا ملحق شد و به مدت 20 سال رهبر کمپین مبارزات صلح‌آمیز علیه سیاست‌های نژادپرستانه دولت آفریقای جنوبی بود.
او به خاطر دخالت در فعالیت‌های مقاومت مسلحانه مخفی محاکمه و زندانی شد. مبارزه مسلحانه، برای ماندلا، آخرین راه چاره بود؛ او همواره پایبند به عدم توسل به خشونت بود.نلسون ماندلا در زمان دستگیری خود، در سال ۱۹۶۲، عضو برجسته کمیته مرکزی حزب کمونیست آفریقای جنوبی بود. فقط پس از درگذشت او بود که حزب کمونیست همزمان با کنگره ملی آفریقا این حقیقت تاریخی را اعلام کردند.
ماندلا در طول ۲۷ سال زندان، که بیشتر آن را در یک سلول درجزیر روبن سپری کرد، مشهورترین چهرهی مبارزه علیه آپارتاید در آفریقای جنوبی شد. گرچه رژیم آپارتاید و ملت‌ های طرفدار آن وی وکنگره ملی آفریقا راکمونیست وتروریست می‌دانستند، مبارزه مسلحانه بخشی جدایی‌ناپذیر از مبارزه علیه آپارتاید بود. ماندلا پس از آزادی از زندان در سال ۱۹۹۰، سیاست صلح‌طلبی را در پیش گرفت، و این امر منجر به تسهیل انتقال آفریقای جنوبی به سمت دموکراسی‌ای شد که نماینده تمامی قشرها مردم باشد.
نلسون نخستین رئیس جمهور آفریقای جنوبی است که در انتخابات دموکراتیک عمومی برگزیده شد. او در سال ۱۹۹۳ برنده جایزه صلح نوبل شد.ماندلا پس از دریافت جوایزی در طول چهار دهه، یک چهره سرشناس دولتی بود که تا اواخر عمرخود در مورد مسائل مهم عقاید خود را ابراز می‌کرد. او را در آفریقای جنوبی اغلب تحت عنوان مادیبا می‌شناسند،این عنوان افتخاری را بزرگان خاندان ماندلا به وی داده‌اند.این عنوان دیگر مترادف با نام نلسون ماندلاست. بسیاری از مردم آفریقای جنوبی نیز به‌نشانهی احترام وی را مخولو (پدربزرگ) صدا می‌زنند. وی بنیان‌گذاربنیاد ریش سفیدان می‌باشد.

سفر به ایران

ماندلا یک بار در دوره ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی و بار دیگر در دوره محمد خاتمی به ایران سفر کرد. وی در سفر سال 1371  خود به ایران ،ضمن حضور در محل اقامت سید علی خامنه ای  با رهبر ایران، دیدار کرد. ماندلا در این دیدار، در بدو ورود به سالن ملاقات ، خطاب به رهبر ایران گفت «Hello My Leader»:یعنی: سلام رهبر من…

فیلمی برای ماندلا

یک  فیلم ۱۴۶ دقیقه‌ای با عنوان ماندلا، راه طولانی تا آزادی با شرکت ادریس البا بازیگر بریتانیایی بر اساس زندگینامه‌ای با همین عنوان از ماندلا تهیه شد. فیلم رکورد فروش فیلم‌هایی که در روزهای تعطیلات اکران نمی‌شوند را شکست و از همان روزهای نخست به پرفروش‌ترین فیلم در بازار سینمایی آفریقای جنوبی بدل شد.

روز بین المللی نلسون ماندلا

روز بین المللی نلسون ماندلا یا روز ماندلا، آیینی است که هر ساله در ۱۸ ژوئیه به افتخار ماندلا جشن گرفته می‌شود. این روز در نوامبر ۲۰۰۹ رسماً توسط سازمان ملل متحد نامگذاری شد. ۱۸ ژوئیه زادروز ماندلاست.
و سرانجام وی روز پنجشنبه ۵ دسامبر ۲۰۱۳ (۱۴ آذر ۱۳۹۲) در شهر ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی در سن ۹۵ سالگی درگذشت.

و اما سخن آخر…

هیچ کس نمی‌تواند جایگاه منحصر به فرد ماندلا را در مبارزه علیه تبعیض نژادی نادیده بگیرد، ماندلا کسی است که به رژیم ضدبشری آپارتاید پایان داد و برابری نژادی را به جهان مدرن تحمیل کرد.
دولت آفریقای جنوبی و قدرت‌های حامی آن، ابتدا احتمال نمی‌دادند که جنبش ضدآپارتاید در داخل و خارج قدرتمند شود، ولی بعدا مقابل آن تسلیم شدند.
در مرحله بعد، قدرت‌های مسلط جهانی با تکیه برخی ویژگی‌های ماندلا مثل پایبندی به دموکراسی و صلح‌طلبی، سعی کردند از طریق رسانه‌های گروهی طوری وانمود کنند که ماندلا از همان ابتدا به اردوگاه غربی تعلق داشته است و با اعطای جوایز به وی، این پیوند را پررنگ کرده‌اند.
در ارتباط با لبخند غرب به ماندلا تفاسیر زیادی وجود دارد، اما به نظر می‌رسد این نگاه که دولت‌های مدرن سعی کرده‌اند از مرحله نژادپرستی عبور کنند، با واقعیت بیشتر منطبق باشد.
ولی ماندلای مخالف آپارتاید، ماهیتا مقابل اسرائیل نیز قرار می‌گیرد.
به همین خاطر، تلاش‌های زیادی صورت می‌گیرد تا نشان داده شود ماندلا مخالف «صهیونیسم» نیست وحتی او نیز موافق اسکان یهودیان سرگردان در سرزمین تاریخی خود (فلسطین) است. این جریان سعی دارد میان زجر سیاهان دوران آپارتاید و سرگردانی تاریخی یهودیان پیوند برقرار کند. اگر اروپایی‌ها و غربی‌ها به طور کامل، در این پروسه هم موفق شوند، آن وقت، ماندلا و کل جنبش ضدآپارتاید را به نفع خود مصادره خواهند کرد.

برخی از سخنان ارزشمند نلسون ماندلا:

- هر روز صبح در جنگل آهوئی از خواب بیدار میشود که میداند باید از شیر تندتر بدود تا طعمه او نگردد ، و شیری که میداند باید از آهوئی تندتر بدود تا گرسنه نماند. مهم نیست که شیر باشی یا آهو ، با طلوع هر آفتاب با تمام توان آماده دویدن باش.
- ما زاده شده ایم تا شکوه و بزرگی خداوندی را که در درونمان است،آشکار سازیم و این امر،همه ی انساتها را در بر میگیرد.
- آزادی به بریدن زنجیرها از دست و پا خلاصه نمی شود ،آزادی به احترام گذاشتن آزادی دیگران نیز نیاز دارد.
- ما هم به ذهن سلیم و هم قلب نیازمندیم ،شکوه زندگی این نیست که هرگز به زانو در نیائیم ،در این است که هر بار افتادیم دوباره برخیزیم .
- شجاعت مترادف نترسیدن نیست،بلکه شجاعت به معنای غلبه بر ترس است.