محمدرضا شجریان

مرد آواز ایران

محمد رضا شجریان، یکم مهر ۱۳۱۹ در مشهد زاده شد. خواندن را از کودکی با همان لحن کودکانه آغاز کرد. از کودکی با توجه به استعداد و صدای خوبش تحت تعلیم پدر که خود قاری قرآن بود مشغول به پرورش صدای خویش شد و در سال ۱۳۳۱، برای نخستین بار، صدای تلاوت قرآن او از رادیو خراسان پخش می شود.
وی در سال ۱۳۳۸ به دانشسرای مقدماتی در مشهد رفت و از همان سال برای نخستین بار با یک معلم موسیقی آشنا شد.
شجریان پس از دریافت دیپلم دانشسرای عالی، به استخدام آموزش و پرورش در آمد و به تدریس مشغول شد و در آنجا با سنتور آشنا شد. در سال ۱۳۳۷ به رادیو خراسان رفت و در رشته آواز مشغول فعالیت شد. سپس برای اجرای برنامه گلها به تهران نزد استاد داوود پیرنیا دعوت شد و در بیش از یکصد برنامه گلها و برگ سبز شرکت کرد.
شجریان تا سال ۱۳۵۰ با نام مستعار سیاوش بیدکانی با رادیو همکاری می کرد، ولی بعد از آن از نام خود استفاده کرد. در۱۳۵۰ با فرامرز پایور آشنا شد و یادگیری سنتور و ردیف های آوازی را نزد وی دنبال کرد. در سال ۱۳۵۱در برنامه ی گلها با استاد نورعلی خان برومند آشنا شد و به آموختن شیوه ی آوازی طاهرزاده نزد او پرداخت.
وی شیوه های آوازی اقبال السلطان، تاج اصفهانی، میرزا ظلی، ادیب خوانساری، حسین قوامی و بنان را روی صفحات و نوارها به دقت دنبال کرد.

ایشان در دانشگاههای بروکلی، کلمبیا، هاروارد، فیلیپین، شیکاگو شش کنفرانس در مورد موسیقی ایرانی برگذار کرده اند.

خوشنویسی

محمدرضا شجریان علاوه بر آوازخوانی، علاقهٔ زیادی به خوشنویسی ایرانی دارد. او از سال ۱۳۴۴ به فراگیری خط نستعلیق نزد ابراهیم بوذری و حسین میرخانی پرداخت. او در حال حاضر دارای درجه ممتاز در خط نستعلیق می‌باشد. محمدرضا در سال ۱۳۸۹ آثار خطاطی خود را در نمایشگاهی در تالار وحدت  به همراه منتخبی از خوش‌نویسان معاصر به نمایش گذاشت.

نشانه شوالیه

نشان شوالیهٔ ملی لیاقت در آیینی رسمی، شامگاه دوم تیر ۱۳۹۳ (۲۳ ژوئن ۲۰۱۴) در سفارت فرانسه در تهران به شجریان اهدا شد. در این آیین، شجریان نشان عالی وزارت فرهنگ و هنر دولت فرانسه را از برونو فوشه، سفیر فرانسه در تهران دریافت کرد و نامش در رتبه کسانی که این نشان را از دولت فرانسه دریافت کرده، ثبت شد.
در 20 سپتامبر 1995 در یونسکو توسط فدریکو مایور دبیر کل یونسکو مدال پیکاسو که به شکل چشم پیکاسو بود(چون دنیا را به شکل متفاوتی می نگریست) به ایشان اهدا شد.

استادان آواز

اسماعیل مهرتاش، عبدالله دوامی، نورعلی برومند از جمله استادانی بودند که محمد رضا شجریان ردیفها، گوشه ها، و دوره های آوازی موسیقی ایرانی را نزد آنها تمرین کرد.
وی همچنین نوازندگی سنتور را نزد جلال اخباری و استاد فرامرز پایور آموخت.

جوایز 

در سال۱۳۷۸ موفق به دریافت جایزه پیکاسو و دیپلم افتخار از طرف سازمان یونسکو در پاریس شد. این جایزه هر پنج سال به هنرمندی که برای شناساندن فرهنگ و هنر کشورش می کوشد اهدا می شود. پیش از وی، این جایزه را نصرت فاتح علی خان خواننده قوالی از پاکستان دریافت کرده بود. استاد در سال ۲۰۰۶ نشان موتزارت را از سازمان یونسکودریافت کردند. استاد شجریان ۲ سال به خاطر آلبوم های فریاد و بی تو به سر نمی شود، نامزد جایزه گرمی شد.

سازهای ابداعی

شجریان مبدع چند ساز جدید در موسیقی ایرانی است. وی در اردیبهشت ۱۳۹۰ در نمایشگاه در تهران این سازها را رسماً به نمایش عمومی در آورد. سازهای ابداعی او عبارتند از:
شهرآشوب – صراحی – ساغر- کرشمه – سبو – تندر -  باربد – ارغنون

شاگردان سرشناس

شهرام ناظری – حسام الدین سراج- مظفر شفیعی – قاسم رفعتی – همایون شجریان – ایرج بسطامی – علی رستمیان – محسن کرامتی – علی جهاندار -حمید رضا نور بخش – سینا سرلک از شاگردان وی بودند.
شجریان همچنین خواننده تیتراژ چند فیلم نیز بوده است. از جمله فیلمهای : دلشدگان ، ابجد و زمستان است.

آلبوم های منتشر شده شجریان

چهره به چهره – گلبانگ شجریان – راز دل – خلوت گزیده – انتظار دل – پیوند مهر – سرو چمان – چشمه نوش – یاد ایام – پیغام اهل دل -
شب وصل – آهنگ وفا – آرام جان و …